همه چیز درباره لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه نوعی لوله‌ی فولادی است که برای محافظت در برابر خوردگی و فرسایش، با لایه‌ای از فلز روی (زینک) پوشانده می‌شود. این پوشش باعث افزایش دوام و مقاومت لوله در برابر زنگ‌زدگی و تجمع رسوبات معدنی می‌شود.
سال‌هاست که لوله‌های گالوانیزه نقش مهمی در سیستم‌های آبرسانی ایفا می‌کنند و همچنان یکی از گزینه‌های پرکاربرد در این حوزه هستند. این لوله‌ها از نظر نوع فلز پایه، به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- لوله‌های گالوانیزه آهنی
- لوله‌های گالوانیزه فولادی
در ادامه، به بررسی دقیق‌تر ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای این نوع لوله‌ها خواهیم پرداخت.
انواع لوله گالوانیزه، آهنی و فولادی
لوله گالوانیزه آهنی
لوله‌های گالوانیزه آهنی معمولاً با رنگ خاکستری متمایل به تیره‌شان در بازار شناخته می‌شوند. این لوله‌ها از آهن سفید نورد شده ساخته می‌شوند و درز آن‌ها با استفاده از دستگاه‌های مخصوص جوش داده می‌شود. پس از جوش‌کاری، لوله‌ها را در وان‌هایی از روی مذاب غوطه‌ور می‌کنند تا پوشش گالوانیزه روی آن‌ها شکل بگیرد. به دلیل وجود درز جوش، این نوع لوله‌ها به نام «لوله درزدار» نیز شناخته می‌شوند.
لوله گالوانیزه فولادی
این لوله‌ها از فولاد نرم تهیه شده‌اند. ورق فولادی پس از عبور از قالب مخصوص و جوش‌کاری درز، برای مقاومت بیشتر در برابر زنگ‌زدگی و مواد خورنده، در فرآیند آبکاری با روی (گالوانیزه کردن) قرار می‌گیرند.
مقایسه لوله گالوانیزه آهنی و فولادی
هرچند از نظر کاربرد تفاوت چشمگیری بین این دو نوع لوله وجود ندارد، اما چند تفاوت ظاهری و فنی قابل توجه است:
- لوله‌های گالوانیزه فولادی، ظاهری روشن‌تر و براق‌تر دارند.
- نوع فولادی در برابر مواد اسیدی مقاومت کمتری نسبت به لوله‌های گالوانیزه آهنی دارد.
انتخاب بین این دو نوع، بستگی به نوع پروژه و شرایط محیطی دارد.
مشخصات و ویژگی‌های لوله گالوانیزه
لوله‌های گالوانیزه از نوع لوله‌های درزدار به شمار می‌روند و معمولاً با طولی در حدود ۶ متر و قطرهایی بین ۱ تا ۸ اینچ تولید می‌شوند. این لوله‌ها از آهن سفید نورد شده یا فولاد نرم ساخته شده‌اند و به دلیل پوشش روی، عملکرد قابل‌توجهی در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهند. از جمله ویژگی‌های مهم لوله‌های گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نسبت به لوله‌های آهنی سنتی، مقاومت مکانیکی کمتری دارند.
- در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی بسیار مقاوم‌اند و همین موضوع موجب می‌شود طول عمری بیش از ۵۰ سال داشته باشند.
- ساختار مستحکم و یکپارچه آن‌ها، توان تحمل ضربه و فشار را افزایش می‌دهد.
- در هنگام نصب، ظاهری درخشان و نقره‌ای دارند اما به مرور زمان ممکن است بر اثر تماس با هوا و رطوبت، دچار تغییر رنگ شوند.
- قابل بازیافت و استفاده مجدد هستند؛ لوله‌های گالوانیزه را می‌توان پس از ذوب، دوباره برای تولید محصولات فلزی جدید به کار برد.
موارد استفاده از لوله‌های گالوانیزه
لوله‌های گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و طول عمر زیاد، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. مهم‌ترین کاربردهای این نوع لوله‌ها عبارت‌اند از:
- استفاده گسترده در سیستم‌های آبرسانی ساختمان‌ها (قیمت لوله آب)، به‌ویژه در پروژه‌های عمرانی و تاسیساتی.
- به‌کارگیری در خطوط انتقال گاز(لوله گازی)، به‌ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به لوله‌هایی با دوام و مقاوم در برابر شرایط محیطی دارند.
- استفاده در سیستم‌های آبیاری مزارع و فضاهای سبز به‌دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و پوسیدگی.
- کاربرد در ساخت تأسیسات تصفیه‌خانه‌ها و همچنین سیستم‌های تهویه صنعتی و ساختمانی، به‌واسطه‌ی پایداری در برابر رطوبت و شرایط خورنده.
مقایسه لوله‌های گالوانیزه سرد و گرم
لوله‌های گالوانیزه، بسته به روش فرآیند آبکاری، به دو دسته‌ی سرد و گرم تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
لوله گالوانیزه سرد
در فرآیند گالوانیزه‌کاری سرد، نمک فلز روی در محلولی آبی طی عملیات الکترولیز روی سطح لوله نشسته و یک لایه‌ی نازک و براق از روی را ایجاد می‌کند. این نوع آبکاری در دمای پایین انجام می‌شود و بیشتر به‌عنوان یک پوشش سطحی کاربرد دارد.
- ظاهر لوله: براق، صاف و یکنواخت
- مقاومت در برابر خراش: پایین؛ با ایجاد خراش سطحی، لایه‌های زیرین دچار زنگ‌زدگی می‌شوند
- عمر مفید: کمتر از نوع گرم
- کاربردها: در صنایع خودروسازی، تولید پیچ و مهره، قطعه‌سازی، و پوشش فلزاتی با کاربرد بهداشتی
لوله گالوانیزه گرم
در این روش، لوله‌ها در دمای بالا وارد وان حاوی روی مذاب می‌شوند. طی این فرآیند، فلز روی به درون ساختار آهن نفوذ کرده و ترکیب مستحکمی ایجاد می‌کند؛ در نتیجه، مقاومت و ماندگاری لوله به‌مراتب بیشتر از نوع سرد است.
- ظاهر لوله: مات، کدر، با سطحی غیر یکنواخت و به رنگ خاکستری
- ضخامت پوشش: حدود ۴۰ تا ۱۲۰ میکرون
- عمر مفید: بین ۲۵ تا ۳۰ سال
- کاربردها: مناسب برای محیط‌های بیرونی مانند دکل‌های برق و مخابرات، گارد ریل جاده‌ها، تیرهای برق و لوله‌های ضخیم آب
به‌طور کلی، لوله‌های گالوانیزه از جمله پرکاربردترین انواع لوله‌ها هستند که با توجه به نوع، ویژگی‌ها و مقاومت بالای آن‌ها، در زمینه‌هایی مانند انتقال آب و گاز، ساخت تصفیه‌خانه‌ها و همچنین در سیستم‌های تهویه مورد استفاده قرار می‌گیرند.