مشخصات و کاربرد ناودانی شیروانی
ناودانی شیروانی یکی از انواع پروفیل‌های پرکاربرد در اجرای سقف‌های شیب‌دار است که به‌منظور هدایت آب باران و برف از روی بام به سمت زمین استفاده می‌شود. این نوع ناودانی معمولاً در شکل‌های U یا C تولید شده و ساختاری مشابه با سایر ناودانی‌ها دارد، یعنی شامل یک جان اصلی و دو بال متصل به آن است. با این حال، اجزای تشکیل‌دهنده آن با اصطلاحات خاص‌تری توصیف می‌شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
اجزای تشکیل دهنده ناودانی شیروانی
ورودی ناودانی
این بخش در پایین‌ترین نقطه سقف قرار می‌گیرد و وظیفه جمع‌آوری اولیه آب را دارد. ورودی ناودانی می‌تواند به دو صورت اجرا شود:
- ورودی سرباز: در این مدل، ناودانی با نمای ساختمان ادغام می‌شود و ظاهر یکپارچه‌تری دارد.
- ورودی سربسته: این مدل به‌صورت مستقل و زیر نمای سقف در دیواره جانبی ساختمان نصب می‌شود و بیشتر جنبه پنهان دارد.
بدنه یا جان ناودانی
ناودانی شیروانی از نظر شکل بدنه به دو نوع رایج تقسیم می‌شود:
- بدنه شیاری: این مدل، آب باران را به‌طور مستقیم از سطح پشت‌بام جمع‌آوری کرده و به پایین منتقل می‌کند.
- بدنه شره‌ای: در این حالت، آب ابتدا از سقف به‌وسیله لوله‌ها به ناودانی هدایت شده و سپس به خارج از سازه انتقال می‌یابد.
انتهای ناودانی
قسمت انتهایی ناودانی به‌ویژه در مدل‌های شره‌ای نقش کلیدی در تخلیه و دوام دارد. برای افزایش مقاومت در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی، معمولاً از فلزاتی مانند آلومینیوم در این بخش استفاده می‌شود.
ناودانی شیروانی با طراحی مناسب، ضمن جلوگیری از نفوذ رطوبت به دیواره‌ها و سقف، به زیبایی نمای ساختمان نیز کمک می‌کند. انتخاب نوع مناسب آن بسته به شرایط آب‌وهوایی، جنس سقف و محل قرارگیری ساختمان متفاوت خواهد بود.
در ناودانی شیروانی (ناودان یا گاتر)، معمولاً از لوله ناودانی برای هدایت آب باران از ناودان اصلی به سمت زمین یا سیستم جمع‌آوری فاضلاب استفاده می‌شود. این لوله‌ها، که به آن‌ها آبروله (Downspout) نیز گفته می‌شود، انواع مختلفی دارند که بسته به جنس، ابعاد و نیاز پروژه انتخاب می‌شوند.
رایج‌ترین انواع لوله‌هایی که در ناودانی شیروانی (بخش آبروله) استفاده می‌شوند عبارتند از:
- لوله ناودانی گالوانیزه:
- جنس: از ورق فولادی گالوانیزه (پوشش داده شده با روی برای مقاومت در برابر زنگ‌زدگی) ساخته می‌شوند.
- مزایا: مقاومت بالا در برابر خوردگی، دوام طولانی، استحکام خوب.
- معایب: ممکن است در برابر ضربه و خمیدگی‌های شدید آسیب‌پذیر باشند، نیاز به رنگ‌آمیزی یا پوشش‌دهی برای زیبایی بیشتر دارند.
برای اطلاع از قیمت لوله گالوانیزه، کلیک کنید.
- لوله ناودانی پی‌وی‌سی (PVC):
- جنس: از پلاستیک پلی‌وینیل کلراید (PVC) ساخته می‌شوند.
- مزایا: سبک، ارزان، مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، نصب آسان، موجود در رنگ‌های مختلف.
- معایب: مقاومت کمتر در برابر تابش مستقیم نور خورشید (UV) و دماهای بسیار بالا یا پایین، ممکن است در برابر ضربه شدید شکننده باشند.
برای اطلاع از قیمت لوله پلی اتیلن، کلیک کنید.
- لوله ناودانی آلومینیومی:
- جنس: از آلومینیوم ساخته می‌شوند.
- مزایا: بسیار سبک، مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، طول عمر بالا، موجود در رنگ‌های مختلف، نصب آسان.
- معایب: گران‌تر از پی‌وی‌سی و گالوانیزه، در برابر ضربه ممکن است فرورفتگی پیدا کنند.
- لوله ناودانی مسی:
- جنس: از مس خالص.
- مزایا: بسیار زیبا و لوکس، دوام فوق‌العاده بالا (صدها سال)، با گذشت زمان پتینه زیبایی پیدا می‌کند.
- معایب: بسیار گران‌قیمت، نصب تخصصی‌تر.
برای اطلاع از قیمت لوله مسی، کلیک کنید.
- لوله ناودانی استیل:
- جنس: از فولاد ضدزنگ (استیل).
- مزایا: مقاومت عالی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، ظاهر مدرن و شیک، دوام بالا.
- معایب: گران‌قیمت، سنگین‌تر از آلومینیوم.
برای اطلاع از قیمت لوله استیل، کلیک کنید.
شکل و ابعاد:
لوله‌های ناودانی معمولاً در اشکال گرد (دایره‌ای) یا چهارگوش (مربعی/مستطیلی) تولید می‌شوند. ابعاد آن‌ها نیز بسته به میزان آبی که قرار است هدایت کنند (میزان بارش در منطقه، مساحت سقف) متفاوت است.
انتخاب نوع لوله بستگی به بودجه پروژه، زیبایی‌شناسی مورد نظر، شرایط آب و هوایی منطقه و طول عمر مطلوب دارد.
ناودانی شیروانی چه انواعی دارد؟ | مقایسه مدل لندنی و جعبه‌ای
ناودانی‌های شیروانی از نظر طراحی و ظاهر به دو مدل رایج تقسیم می‌شوند: ناودانی لندنی و ناودانی جعبه‌ای. این دو نوع در بازار با نام‌های مختلفی شناخته می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال، ناودانی لندنی با عنوان آبرو گرد، آبرو فیتیله‌ای یا آبرو مخفی و ناودانی جعبه‌ای با نام‌هایی مثل آبرو چهارگوش یا آبرو مستطیلی عرضه می‌شود.
ویژگی‌های ناودانی شیروانی لندنی
ناودانی لندنی بیشتر در سقف‌های شیب‌دار کاربرد دارد و طراحی آن به‌گونه‌ای است که آب باران و برف در قسمت انتهایی آن جمع می‌شود و از خروجی مخصوصی به زمین هدایت می‌گردد.
از مزایای این مدل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نصب سریع و آسان
- استحکام بالا و عمر طولانی
- مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
همچنین، استفاده از اکسید تیتانیوم در ساخت این نوع ناودانی، دوام آن را در برابر شرایط جوی سخت و رطوبت بالا به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و از پوسته‌پوسته شدن یا فرسودگی در بلندمدت جلوگیری می‌کند.
ناودانی جعبه‌ای؛ گزینه‌ای متفاوت
ناودانی جعبه‌ای از نظر ساختار و ظاهر با مدل لندنی متفاوت است. این نوع اغلب از ورق‌های گالوانیزه یا ساندویچ پانل‌ها تولید می‌شود و به دلیل نوع متریال به‌کاررفته، ممکن است مقاومت کمتری نسبت به مدل لندنی داشته باشد.
از نظر زیبایی‌شناسی نیز ناودانی جعبه‌ای طراحی زاویه‌دارتر و مقطع مستطیلی دارد که باعث می‌شود بیشتر در پروژه‌هایی با نمای مدرن مورد استفاده قرار گیرد.
آشنایی با روش‌های تولید ناودانی شیروانی
ناودانی‌های شیروانی، مشابه سایر ناودانی‌های فولادی، به‌طور کلی با دو روش پرسی و فابریک (نورد گرم) تولید می‌شوند. این فرآیندها بر اساس استانداردهای بین‌المللی اجرا می‌گردند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- استاندارد فرانسوی AFN 45-255
- استاندارد آلمانی DIN 1026
- استاندارد اروپایی EN 10365 (ویژه ناودانی‌های بال شیب‌دار UPN)
- استاندارد EN 10025-1/2 (برای ناودانی‌های بال موازی UPE)
- استاندارد ضد خوردگی DIN EN ISO 12944-3
تولید ناودانی شیروانی به روش پرسی
در این روش، ورق‌های فولادی گالوانیزه تحت فشار دستگاه پرس شکل‌دهی می‌شوند. این فرآیند باعث ایجاد لبه‌های گرد داخلی شده و ناودانی‌هایی با دقت ابعادی بالا به دست می‌آید. در پایان، ناودانی‌ها به اندازه استاندارد برش داده می‌شوند. این روش برای پروژه‌هایی با نیاز به ظرافت و یکدستی بیشتر پیشنهاد می‌شود.
تولید ناودانی فابریک یا نورد گرم
در روش فابریک، ابتدا شمش فولادی در دمای بالای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت داده می‌شود. سپس، از طریق فرآیند نورد، به مقطع ناودانی تبدیل می‌شود. لبه‌های تیزتر و دقت ابعادی کمتر از ویژگی‌های این نوع تولید است. پس از شکل‌دهی نهایی، مقاطع برش خورده و آماده مصرف می‌شوند. این روش برای کاربردهای صنعتی سنگین‌تر مناسب‌تر است.
کاربردهای ناودانی شیروانی
اگرچه ناودانی‌ها در صنایع مختلف و پروژه‌های عمرانی کاربرد دارند، اما ناودانی شیروانی به‌طور خاص برای اجرای سقف‌های شیب‌دار طراحی و استفاده می‌شود. این مقاطع فولادی نقش کلیدی در هدایت آب باران و برف از پشت‌بام به سمت زمین دارند و از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان جلوگیری می‌کنند.
موارد رایج استفاده از ناودانی شیروانی عبارت‌اند از:
- ساخت سقف برای ساختمان‌های مسکونی و ویلایی با طراحی شیب‌دار
- اجرای سقف در آلاچیق‌های باغی و فضای باز
- استفاده در فلاشینگ‌های قوس‌دار یا هلالی
- نصب در سقف انواع سوله‌ها و سالن‌های صنعتی
نحوه اجرای صحیح ناودانی شیروانی
نصب درست ناودانی شیروانی یکی از عوامل مهم در عملکرد مؤثر آن است. در صورت اجرای نادرست، ممکن است آب به داخل سازه نفوذ کرده و باعث لکه‌دار شدن یا تخریب دیوارها و سقف شود. بنابراین رعایت نکات فنی در نصب، حیاتی است.
مراحل نصب ناودانی شیروانی:
- اندازه‌گیری دقیق سقف
پیش از نصب، ابتدا طول لبه پشت‌بام را اندازه‌گیری کرده و حدود ۳۰ سانتی‌متر از لبه فاصله بگیرید تا محل نصب مشخص شود. - تعیین شیب ناودانی
برای اطمینان از حرکت آب، باید ناودانی دارای شیب مناسب باشد. از علامت‌گذاری در ابتدا و انتهای مسیر نصب برای تعیین شیب استفاده می‌شود. - نصب قطعات اولیه
گوشه‌ها، زانوها و براکت‌ها باید با دریل و پیچ‌های مخصوص به بدنه متصل شوند تا پایه‌های نگهدارنده کاملاً ثابت بمانند. - درزگیری با چسب سیلیکون
برای جلوگیری از نشت آب از اتصالات، تمامی درزها و محل اتصال قطعات باید با چسب سیلیکون کاملاً آب‌بندی شوند. - اتصال قطعه زانویی به انتهای ناودانی
در بخش انتهایی، قطعه زانو به منظور هدایت آب به پایین وصل می‌شود و در نهایت، پایه‌های براکت به‌طور کامل در جای خود محکم می‌گردند.