بررسی علل شایع ترکیدگی لوله

ترکیدن لوله آب یکی از اتفاقات رایج در ساختمانهای مسکونی است. اگرچه این اتفاق در هر فصل از سال ممکن است رخ دهد؛ با اینحال بیشتر در فصل زمستان شاهد آن هستیم. معمولا در فصل سرما، برودت هوا را عامل اصلی ترکیدن لولهها میدانند؛ اما عوامل محیطی، جنس لولهها، کیفیت آنها و ... هم در بروز این حادثه تاثیرگذار هستند.
در این مقاله از وب سایت بای آهن قصد داریم به صورت مفصل به بررسی انواع لولههای آب و فاضلاب، علت ترکیدن لوله آب و اقداماتی که در این زمینه باید انجام دهید، بپردازیم.
انواع لولههای آب و جنس آنها
قبل از آنکه به بررسی موضوع اصلی مقاله یعنی ترکیدن لولههای آب بپردازیم؛ بهتر است کمی درباره انواع این لولهها و جنس آنها صحبت کنیم. لولههای انتقال آب بر اساس جنس آنها تقسیمبندی شده و در دستههای زیر طبقهبندی میشوند:
- لوله گالوانیزه: این نوع لولهها به دلیل پوشش گالوانیزه، مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارند و در گذشته به طور گسترده در ساختمانها استفاده میشدند.
- لوله آهنی ریخته شده: این لولهها به دلیل استحکام بالا، در سیستمهای توزیع آب شهری مورد استفاده قرار میگیرند.
- لوله چدنی: این لولهها نیز به دلیل استحکام و مقاومت بالا در برابر خوردگی، در سیستمهای توزیع آب شهری استفاده میشوند.
- لوله استیل: این لولهها به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و زنگزدگی، در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارند.
- لوله پلاستیکی: لولههای پلاستیکی مانند PVC، پلی اتیلن و PPR به دلیل وزن سبک، نصب آسان و مقاومت در برابر خوردگی، در ساختمانها و صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارند.
- لوله بتنی: این لولهها به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر فشار، در سیستمهای فاضلاب و زهکشی استفاده میشوند.
در این میان، لولههای اصلی که در انتقال آب در ساختمانها به کار میروند، به 4 دسته زیر تقسیم میشوند:
- لوله گالوانیزه: همانطور که قبلاً ذکر شد، این لولهها در گذشته به طور گسترده استفاده میشدند اما به دلیل مشکلات خوردگی، امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.
- لوله پلاستیکی: لولههای پلاستیکی مانند PVC و پلی اتیلن به دلیل مزایای فراوان، جایگزین مناسبی برای لوله گالوانیزه هستند.
- لوله پولیکا: این نوع لوله از جنس پلی پروپیلن است و به دلیل مقاومت در برابر حرارت و مواد شیمیایی، در سیستمهای گرمایش از کف و آب گرم مصرفی استفاده میشود.
- لوله 5 لایه: این لولهها از چندین لایه مختلف تشکیل شدهاند و به دلیل عایق بودن، در سیستمهای گرمایش از کف کاربرد دارند.
انواع لولههای آب هم کاربردهای مخصوص به خود را دارند که توضیح دادن درباره همه آنها، در این مقاله نمیگنجد.
چگونه ترکیدگی لوله آب را تشخیص دهیم؟
تشخیص ترکیدگی لوله آب، به ویژه در مواردی که نشتی در قسمتهای پنهان ساختمان رخ میدهد، میتواند چالشبرانگیز باشد. خوشبختانه، با استفاده از روشهای مختلف میتوان به طور دقیق محل نشتی را شناسایی کرد.
روشهای تشخیص ترکیدگی لوله آب
- بررسی علائم ظاهری:
- نم و رطوبت روی دیوارها: وجود رطوبت و لکههای آب روی دیوارها، به ویژه در مناطقی که لولهها از آنجا عبور میکنند، یکی از واضحترین نشانههای نشتی است.
- افزایش ناگهانی قبض آب: اگر مصرف آب شما بدون دلیل قابل توجیهی افزایش یافته باشد، احتمالاً نشتی در جایی از سیستم لولهکشی وجود دارد.
- صدای جریان آب: شنیدن صدای چکه یا جریان آب در دیوارها یا کف ساختمان، نشانهای قطعی از نشتی است.
- بوی نامطبوع: در برخی موارد، نشتی لوله فاضلاب میتواند باعث ایجاد بوی نامطبوع در محیط شود.
- بررسی با استفاده از دستگاه: برای تشخیص دقیقتر محل نشتی، از دستگاههای تخصصی زیر استفاده میشود:
- دستگاه تشخیص نشتی حرارتی: این دستگاه با تشخیص تغییرات دمایی، محل نشتی را مشخص میکند.
- دستگاه تشخیص نشتی صوتی: این دستگاه با تشخیص صداهای ناشی از نشتی، محل دقیق آن را پیدا میکند.
- دستگاه تشخیص نشتی مادون قرمز: این دستگاه با استفاده از اشعه مادون قرمز، تغییرات دمایی را تشخیص داده و محل نشتی را مشخص میکند.
اهمیت تشخیص سریع ترکیدگی لوله
تشخیص به موقع و رفع نشتی لوله آب از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا:
- جلوگیری از خسارات بیشتر: نشتی آب میتواند باعث آسیب دیدن ساختمان، مبلمان و وسایل منزل شود.
- کاهش هزینههای تعمیرات: هرچه زودتر نشتی برطرف شود، هزینههای تعمیرات کمتر خواهد بود.
- صرفه جویی در مصرف آب: نشتی لوله آب باعث هدر رفتن آب و افزایش هزینههای قبوض میشود.
علت ترکیدن لولههای آب در زمستان
یکی از مشکلات رایجی که بسیاری از افراد با آن مواجه میشوند، ترکیدگی لولههای آب به ویژه در فصل زمستان است. عوامل مختلفی میتوانند باعث بروز این مشکل شوند. در ادامه به بررسی مهمترین دلایل ترکیدگی لولههای آب میپردازیم:
- یخزدگی آب درون لولهها:
- علت اصلی: کاهش شدید دما و یخبندان، یکی از اصلیترین دلایل ترکیدگی لولهها به ویژه در مناطق سردسیر است. هنگامی که آب درون لولهها یخ میزند، حجم آن افزایش یافته و به دیوارههای لوله فشار وارد میکند که در نهایت منجر به ترکیدگی میشود.
- لولههای در معرض خطر: لولههایی که در نزدیکی دیوارهای خارجی، زیرزمین یا مکانهای بدون عایق قرار دارند، بیشتر در معرض یخزدگی هستند.
- زنگزدگی و خوردگی:
- لولههای فلزی: لولههای فلزی مانند گالوانیزه و چدن به مرور زمان دچار زنگزدگی و خوردگی میشوند. این امر باعث کاهش ضخامت دیواره لوله و در نهایت ترکیدگی آن میشود.
- عوامل تسریعکننده: کیفیت پایین آب، تغییرات ناگهانی دما و وجود مواد شیمیایی در آب میتوانند روند زنگزدگی و خوردگی را تسریع کنند.
- افزایش فشار آب:
- علت افزایش فشار: افزایش ناگهانی فشار آب در شبکه آبرسانی یا مشکلات پمپ آب میتواند باعث ترکیدگی لولهها شود.
- لولههای فرسوده: لولههای قدیمی و فرسوده مقاومت کمتری در برابر افزایش فشار دارند.
- اشتباهات اجرایی:
- نصب نادرست: نصب نادرست لولهها، اتصالات و شیرآلات میتواند باعث ایجاد نقاط ضعف در سیستم لولهکشی و در نهایت ترکیدگی شود.
- استفاده از مصالح نامرغوب: استفاده از مصالح بیکیفیت و نامرغوب در اجرای سیستم لولهکشی میتواند باعث کاهش عمر مفید لولهها و افزایش احتمال ترکیدگی شود.
- عوامل دیگر:
- خرابی شیرآلات: خرابی واشرهای شیرآلات و نشتی آب میتواند باعث ایجاد رطوبت در اطراف لولهها و افزایش احتمال یخزدگی شود.
- حوادث خارجی: ضربه خوردن به لولهها، نشست ساختمان و عوامل طبیعی مانند زلزله میتوانند باعث ترکیدگی لولهها شوند.
پیشگیری از ترکیدگی لولهها
- عایقبندی لولهها: عایقبندی لولهها به ویژه در مناطق سردسیر، یکی از موثرترین روشها برای جلوگیری از یخزدگی است.
- بازرسی دورهای: به طور مرتب لولهها را بررسی کرده و در صورت مشاهده هرگونه نشانهای از خوردگی یا آسیب، اقدام به تعمیر کنید.
- استفاده از مصالح با کیفیت: در هنگام اجرای سیستم لولهکشی از مصالح با کیفیت و استاندارد استفاده کنید.
- جلوگیری از افزایش فشار آب: در صورت مشاهده افزایش ناگهانی فشار آب، با شرکت آب و فاضلاب تماس بگیرید.
با رعایت این نکات، میتوانید از بروز مشکل ترکیدگی لوله و خسارات ناشی از آن جلوگیری کنید.
اقدامات اضطراری هنگام ترکیدگی لوله آب
ترکیدن لوله آب میتواند به سرعت به یک بحران تبدیل شود و خسارات زیادی به بار آورد. برای جلوگیری از تشدید مشکل و کاهش خسارات، انجام اقدامات زیر ضروری است:
- قطع فوری آب و برق:
- آب: اولین و مهمترین اقدام، قطع کردن شیر اصلی آب ساختمان است تا از ادامه نشت آب و گسترش خسارت جلوگیری شود.
- برق: اگر احتمال میدهید که آب به قسمتهای برقی ساختمان نفوذ کرده است، برای جلوگیری از خطر برقگرفتگی، فوراً جریان برق را قطع کنید.
- تخلیه آب از لولهها:
- شیرهای آب: تمامی شیرهای آب را در ساختمان باز کنید تا آب باقیمانده در لولهها تخلیه شود و از یخزدگی احتمالی جلوگیری شود.
- سیستم گرمایش: سیستم گرمایش آب را خاموش کرده و شیرهای آب گرم را نیز باز کنید.
- کنترل حرارت محیط:
- افزایش دما: اگر ترکیدگی لوله به دلیل یخزدگی رخ داده باشد، افزایش تدریجی دمای محیط میتواند به کاهش فشار بر روی لولهها کمک کند.
- جمعآوری آب:
- جلوگیری از آسیبهای ثانویه: آب ناشی از ترکیدگی لوله را به سرعت جمعآوری کرده و از ایجاد رطوبت و آسیب به کفپوشها، دیوارها و مبلمان جلوگیری کنید.
- تماس با متخصص:
- تعمیر سریع: پس از انجام اقدامات اولیه، با یک لولهکش ماهر تماس بگیرید تا مشکل را بررسی و تعمیر کند.
جلوگیری از ترکیدن لوله آب در فصل سرما
برای محافظت از لولههای آب در برابر یخزدگی و جلوگیری از ترکیدن آنها در فصل زمستان، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- عایقبندی لولهها: یکی از موثرترین روشها برای جلوگیری از یخزدگی لولهها، عایقبندی آنها است. میتوانید از عایقهای مخصوص لوله مانند پشم شیشه یا فوم استفاده کنید. لولههایی که در معرض هوای سرد قرار دارند مانند لولههای زیرزمین یا لولههایی که از دیوارهای خارجی عبور میکنند، نیاز بیشتری به عایقبندی دارند.
- باز گذاشتن شیر آب با جریان کم: این روش برای لولههایی که احتمال یخزدگی بیشتری دارند، مناسب است. با باز گذاشتن شیر آب، جریان کمی از آب به صورت مداوم در لوله جریان مییابد و از یخ زدن آن جلوگیری میکند. توجه داشته باشید که برای جلوگیری از هدر رفتن آب، زیر شیر یک ظرف قرار دهید.
- استفاده از درپوش عایق برای کنتور آب: کنتور آب نیز مانند سایر لولهها در معرض یخزدگی است. با استفاده از درپوشهای عایق مخصوص، میتوانید از یخزدگی کنتور جلوگیری کنید.
- قطع آب لولههای غیر ضروری: اگر ساختمان یا بخشی از آن در زمستان مورد استفاده قرار نمیگیرد، بهتر است آب لولههای آن را قطع کنید. این کار از یخزدگی آب در لولهها و ایجاد فشار به آنها جلوگیری میکند.
- گرم نگه داشتن محیط: سعی کنید دمای محیط را در حداقل دمای قابل تحمل نگه دارید. این کار به خصوص برای مکانهایی که لولهها در معرض هوای سرد هستند، بسیار مهم است.
- شناسایی لولههای در معرض خطر: لولههایی که در نزدیکی دیوارهای خارجی، زیرزمین یا مکانهای بدون عایق قرار دارند، بیشتر در معرض یخزدگی هستند. به این لولهها توجه ویژه داشته باشید.
- بازرسی منظم: به طور مرتب لولهها را بررسی کنید تا از وجود نشتی یا هرگونه مشکل دیگری آگاه شوید.
چرا عایقبندی مهم است؟
عایقبندی لولهها باعث میشود که دمای آب داخل لولهها کمتر کاهش یابد و در نتیجه احتمال یخزدگی کاهش پیدا کند. همچنین عایقبندی به کاهش اتلاف حرارت و در نتیجه کاهش هزینههای انرژی کمک میکند.