تفاوت لوله اسپیرال و لوله درزدار
تنوع بالای مقاطع فولادی باعث شده است که حتی متخصصان نیز گاهی نتوانند محصول مناسب با نیاز خود را به درستی شناسایی و تهیه کنند. در این میان، لوله‌های فولادی با انواع مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام دارای ویژگی‌های فنی خاص خود هستند. لوله درزدار و لوله اسپیرال از جمله مهم‌ترین انواع لوله‌های جوشی به شمار می‌آیند که در فرایند تولید، مواد اولیه و مشخصات فنی تفاوت‌های زیادی دارند.
لوله‌های درزدار و اسپیرال از جمله پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنایع و تأسیسات مختلف کشور هستند که عمدتاً برای انتقال سیالات و گازها استفاده می‌شوند. اما تفاوت‌های این دو نوع لوله در چیست؟ قیمت لوله‌های درزدار و اسپیرال چگونه با یکدیگر مقایسه می‌شود؟ کاربردهای هر یک از این لوله‌ها در چه زمینه‌هایی است؟ در این مقاله به پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت.
انواع لوله‌های فولادی
لوله‌های فولادی به‌طور کلی از نظر روش تولید به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لوله بدون درز (که به لوله مانیسمان نیز معروف هستند) و لوله‌های درزدار یا جوشی. لوله‌های درزدار از طریق اتصال لبه‌های ورق فولادی به شیوه‌های مختلف تولید می‌شوند. لوله‌های درزدار و لوله‌های اسپیرال از جمله انواع لوله‌های درزدار و جوشی هستند. به‌طور معمول، لوله‌های جوشی برای انتقال سیالات با فشار کم مانند آب و فاضلاب و همچنین گاز، هوا، گرمایش و بخار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لوله‌های درزدار
لوله‌های درزدار از طریق خم کردن ورق‌های فولادی و جوش دادن لبه‌های آن‌ها ساخته می‌شوند. به دلیل این روش تولید، به این نوع لوله‌ها لوله جوشی نیز گفته می‌شود. در لوله‌های درز مستقیم، خط جوش بدون انحنا و به‌صورت مستقیم بر روی سطح لوله قرار دارد.
لوله‌های درزدار در بازار آهن در انواع مختلفی مانند لوله گالوانیزه، لوله ترانسفورماتور و لوله داربستی عرضه می‌شوند. برای تولید این لوله‌ها، ابتدا ورق‌های فولادی را به اندازه موردنظر برش داده و سپس با استفاده از غلتک‌های مخصوص، آن‌ها را به شکل استوانه‌ای خم می‌کنند. در مرحله نهایی، لبه‌های ورق با استفاده از جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی به یکدیگر متصل می‌شوند تا لوله‌ای مستحکم و یکپارچه ایجاد شود.
کاربردهای لوله درز مستقیم
لوله‌های درزدار به دلیل امکان تولید در ابعاد و ضخامت‌های متنوع، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها از انتقال مایعات کم‌فشار گرفته تا ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات کاربرد دارند. برخی از مهم‌ترین موارد استفاده از لوله‌های درز مستقیم عبارت‌اند از:
- انتقال آب و سایر سیالات
- استفاده در تأسیسات مکانیکی ساختمان‌ها و مراکز صنعتی
- تولید درب، پنجره و انواع مبلمان فلزی
- کاربرد در تأسیسات خانگی مانند شوفاژ و سیستم‌های لوله‌کشی گاز
- صنایع کشتی‌سازی و ساخت سازه‌های دریایی
- استفاده در تونل‌سازی و ساخت داربست‌های فلزی
- صنعت خودروسازی و تولید ماشین‌آلات کشاورزی
- ساخت پروفیل‌های سبک فولادی برای سازه‌های مختلف
مزایای لوله درزدار
لوله‌های درزدار یا درز مستقیم به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مهم‌ترین مزایای این لوله‌ها عبارت‌اند از:
- استحکام و مقاومت مطلوب در برابر فشارهای معمول
- هزینه تولید اقتصادی در مقایسه با سایر انواع لوله‌ها
- تنوع گسترده در ابعاد، ضخامت و کاربردها
- قیمت مقرون‌به‌صرفه و مناسب برای پروژه‌های مختلف
استانداردهای لوله درز مستقیم
در فرآیند تولید لوله‌های درز مستقیم، استانداردهای مختلفی به کار گرفته می‌شود تا کیفیت و ایمنی آن‌ها تضمین شود. مهم‌ترین این استانداردها عبارت‌اند از:
- استاندارد DIN 2440
- استاندارد DIN 2394-1
- استاندارد BS 1387
- استاندارد BS 1139-1
- استانداردهای ASME 36.10 و ASME 36.19
مشخصات فنی لوله درزدار
لوله‌های درزدار بر اساس نوع جوش به دو دسته لوله جوشی فرکانس بالا و لوله جوش تیگ تقسیم می‌شوند. سایر مشخصات این لوله‌ها عبارت‌اند از:
- ضخامت دیواره لوله: بین ۱ تا ۵ میلی‌متر
- قطر لوله: از ۶ تا ۵۰۸ میلی‌متر
لوله اسپیرال جوشی
لوله اسپیرال SSAW یکی از انواع لوله‌های جوشی درزدار است که به دلیل شکل تولید آن، با نام لوله جوش مارپیچی نیز شناخته می‌شود. این نام‌گذاری به دلیل زاویه خاص و الگوی مارپیچی جوشکاری در فرآیند ساخت آن است. این لوله‌ها عمدتاً از نورد گرم فولاد کم‌کربن تولید شده و به دلیل سطح داخلی صاف، اصطکاک کمی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای انتقال مایعات تبدیل می‌کند.
استحکام دیواره لوله اسپیرال وابسته به نوع جوشکاری به‌کاررفته در آن است. از جمله ویژگی‌های برجسته این لوله‌ها می‌توان به تنوع بالا در گریدهای فولادی و استانداردهای تولیدی اشاره کرد. همچنین، امکان افزودن کوپلینگ، کفشک شمع و سایر اجزا و همچنین پوشش‌های محافظ داخلی و خارجی از دیگر مزایای این نوع لوله‌ها محسوب می‌شود.
مزایای لوله اسپیرال
لوله‌های اسپیرال به دلیل طراحی خاص و ویژگی‌های ساختاری خود، مزایای متعددی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب در صنایع مختلف تبدیل می‌کند. برخی از مهم‌ترین مزایای این لوله‌ها عبارت‌اند از:
- استحکام و مقاومت مکانیکی بالا در برابر ضربه و فشار به دلیل ساختار مارپیچی
- اصطکاک کم، مناسب برای انتقال مایعات با حداقل افت انرژی
- انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت استفاده در پروژه‌هایی که نیاز به خم‌کاری دارند
- چقرمگی بالا و مقاومت بیشتر در برابر ترک‌خوردگی نسبت به برخی دیگر از انواع لوله‌ها
- عدم محدودیت در طول، امکان تولید در اندازه‌های متنوع
- قابلیت تولید در ابعاد و مشخصات مختلف متناسب با نیازهای پروژه
- فرآیند ساخت انعطاف‌پذیر، سازگار با استانداردهای مختلف
- کاهش افت فشار و کاهش نشت هوا در مقایسه با برخی دیگر از لوله‌های جوشی
کاربردهای لوله اسپیرال
لوله اسپیرال به دلیل استحکام بالای سطح بیرونی و اصطکاک کم در سطح داخلی، یکی از پرکاربردترین انواع لوله‌های فولادی در صنایع مختلف محسوب می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این لوله عبارت‌اند از:
- انتقال مایعات مانند سیستم‌های آبرسانی و خطوط انتقال نفت
- گازرسانی در پروژه‌های صنعتی و شهری
- کاربرد در صنایع گرمایشی و حرارتی
- استفاده در صنایع شیمیایی برای انتقال مواد شیمیایی و خورنده
- صنعت برق در ساخت سازه‌های مرتبط با نیروگاه‌ها
- ساخت سازه‌های فولادی و استفاده در پروژه‌های مهندسی و عمرانی
استانداردها و مشخصات فنی لوله اسپیرال
استانداردهای لوله اسپیرال
لوله‌های فولادی اسپیرال بر اساس کاربردهای مختلف، مطابق با استانداردهای مشخصی تولید می‌شوند. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارت‌اند از:
- استاندارد AWWA-C200 برای سیستم‌های آبرسانی
- استانداردهای API-5L، IPS-MPI190 و PLD III برای انتقال نفت و گاز
مشخصات فنی لوله اسپیرال
لوله‌های اسپیرال در ابعاد و ضخامت‌های متنوعی تولید می‌شوند که مشخصات فنی آن‌ها شامل موارد زیر است:
- قطر: ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی‌متر
- ضخامت: ۹ تا ۲۵ میلی‌متر
- طول: نامحدود
- سایز: ۵ تا ۱۲۰ اینچ
تفاوت‌های لوله درزدار (درز مستقیم) و لوله اسپیرال
هرچند لوله درز مستقیم و لوله اسپیرال هر دو در دسته لوله‌های جوشی درزدار قرار می‌گیرند، اما تفاوت‌هایی در ساختار، روش تولید و کاربردهای آن‌ها وجود دارد. این تفاوت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- تفاوت در شکل ظاهری
- لوله اسپیرال: دارای خط جوش مارپیچی
- لوله درز مستقیم: دارای خط جوش مستقیم و استوانه‌ای شکل
- روش جوشکاری
- لوله اسپیرال: استفاده از روش GMAW همراه با جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی
- لوله درز مستقیم: استفاده از جوشکاری زیرپودری یا قوس الکتریکی
- روش تولید
- لوله اسپیرال: تولید به روش مارپیچ کردن و جوشکاری چرخشی ورق
- لوله درز مستقیم: تولید به روش فشرده‌سازی و جوش دادن لبه‌های ورق فولادی
- مشخصات و کاربردها
- لوله درز مستقیم: دارای دیواره ضخیم‌تر، مناسب برای انتقال مایعات کم‌فشار و ساخت ماشین‌آلات
- لوله اسپیرال: مناسب برای انتقال مایعات و گازها، به‌ویژه در خطوط انتقال زیرزمینی یا زیر آب
- پیچیدگی فرآیند تولید
- فرآیند تولید لوله اسپیرال پیچیده‌تر از لوله درز مستقیم است.
- مقایسه قیمت
- هزینه تولید لوله اسپیرال در قطرهای کوچک و متوسط به دلیل فرآیند ساخت پیچیده‌تر، بالاتر است.
- از سوی دیگر، لوله درز مستقیم به دلیل ضخامت بیشتر، در واحد کیلوگرم گران‌تر از لوله اسپیرال محسوب می‌شود.
عوامل مؤثر بر قیمت لوله درز مستقیم و لوله اسپیرال
قیمت لوله درز مستقیم و لوله اسپیرال تحت تأثیر چندین عامل قرار دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ابعاد، سایز، وزن و برند تولیدکننده اشاره کرد. همچنین، قیمت این لوله‌ها به نوع شیوه تولید و قیمت ورق‌های فولادی بستگی دارد. سایر عوامل مهم مؤثر بر قیمت این لوله‌ها شامل نوسانات قیمت دلار، قیمت جهانی فولاد، عرضه و تقاضا در بازار، و هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل می‌باشند..